Eetstoornissen.

We spreken van een eetstoornis wanneer iemand obsessief bezig is met eten, uiterlijk en/of gewicht en dit het eigen functioneren begint te verstoren. Je denkt voortdurend aan wat je allemaal moet, wilt of niet mag eten van jezelf. Je legt jezelf strikte regels of voornemens op en wanneer je je hier niet aan kunt houden voel je je schuldig en kan je erg boos en teleurgesteld zijn. Je bent bang om aan te komen en daardoor sta je veel of juist niet op de weegschaal. Soms onderneem je ook andere pogingen om af te vallen of stabiel te blijven (zoals sporten, braken of laxeren), al hoeft dat niet per se het geval te zijn. Vaak vind je jezelf ook te dik en heb je een erg negatief lichaamsbeeld. Sommigen kunnen daarentegen wel zien dat ze (te) mager zijn, maar zijn dan erg bang om dit los te laten.

Een eetstoornis ontstaat vaak in de puberteit, maar regelmatig ontwikkelt het zich ook later in iemands leven. Bijvoorbeeld in reactie op stressoren zoals een relatiebreuk of een maag/darmaandoening of na een uit de hand gelopen dieetpoging. Jong en oud kan er dus mee te maken krijgen en hierbij gaat het heus niet alleen om vrouwen! Het gestoorde eetgedrag heeft vaak een belangrijke functie. Voor de één is het een manier om met emoties om te gaan, voor de ander is de eetstoornis een houvast of poging om het negatieve zelfbeeld op te krikken. Nog andere functies zijn mogelijk. Wat vaststaat is dat een eetstoornis een ernstige ziekte is die gepaard gaat met grote lichamelijke risico’s en een persoon volledig in beslag kan nemen. Het heeft een grote aanslag op zijn/haar levenskwaliteit en die van de omgeving.

Er zijn drie klassieke eetstoornissen te onderscheiden:

Bij anorexia nervosa is er sprake van een sterke drang om mager(der) te zijn. Om dit doel te bereiken gaat de persoon strikt lijnen: als eerste worden vaak de calorierijkere producten uit het menu geschrapt zoals snoep, koeken en fastfood. Deze zogenaamde ‘taboelijst’ wordt gaandeweg steeds uitgebreider. De persoon mag steeds minder calorieën tot zich nemen tot hij ook zijn gewone maaltijden gaat overslaan.

Niet zelden wordt dit lijngedrag gecombineerd met veel sporten, braken, laxeren of het nemen van diuretica. Dit hoeft echter niet altijd het geval te zijn. Occasioneel kunnen er zelfs eetbuien optreden waarin de persoon de controle over zichzelf verliest en in een kort tijdsbestek grote hoeveelheden voedsel eet.

Het linke aan anorexia is dat je vaak niet meer terug durft eens je iets weggelaten of geminderd hebt uit schrik om juist weer aan te komen. En ook dat de gewichtsgrens die de persoon voor zichzelf gesteld had, steeds verder naar beneden opschuift waardoor het reeds opgetreden gewichtsverlies en/of ondergewicht steeds ernstiger en gevaarlijker wordt. Langzaam maar zeker rijd je jezelf zo helemaal vast en honger je je lichaam verder uit.

Boulimia nervosa heeft veel gemeenschappelijk met anorexia, alleen staan hier de eetbuien op de voorgrond. Afhankelijk van de ernst van de eetstoornis kan de persoon enkele malen per week tot zelfs meerdere keren per dag last hebben van oncontroleerbare eetbuien. Meestal gebeuren deze stiekem en is hier veel schaamte over.

Uit angst voor gewichtsstijging gaat de persoon deze calorie-inname vervolgens compenseren door middel van lijnen en sporten en/of braken, laxeren en het nemen van diuretica. Hierdoor komt men echter in een vicieuze cirkel terecht: vaak zijn de eetbuien immers gedeeltelijk een reactie op het tekort aan voedingsstoffen. Anderzijds spelen er ook emoties in mee. Eten geeft je afleiding, troost of rust maar eetbuien kunnen op hun beurt net weer voor nieuwe emoties zorgen…

Door het afwisselend te veel en te weinig eten hebben personen met boulimia nervosa meestal een normaal gewicht waardoor de eetstoornis ook lang verborgen kan blijven. Ze is er echter niet minder ernstig of gevaarlijk om.

De eetbuistoornis of binge eating disorder (BED) heeft veel gemeenschappelijk met boulimia nervosa. De persoon heeft regelmatig eetbuien waarbij hij zijn eetdrang niet meer kan bedwingen en op korte tijd grote hoeveelheden voedsel eet. Hij kan ook veel bezig zijn met het plannen van of denken aan dit (vaak stiekeme) eten. Achteraf treden er bijna altijd sterke gevoelens van schaamte, schuld en walging op. Desondanks slaagt de persoon er maar niet in om zijn eetgedrag onder controle te krijgen. De persoon is zo constant aan het piekeren over eten, gewicht en zijn figuur.

In tegenstelling tot boulimia nervosa is er bij deze eetstoornis meestal geen gelijktijdig of noemenswaardig compensatiegedrag aanwezig. De persoon gaat niet overdreven lijnen en sporten en richt zich ook niet tot braken, laxeren of diuretica. Op termijn leidt deze eetstoornis dan ook meestal tot overgewicht.

Het is een eetstoornis die bijna even vaak voorkomt bij mannen als bij vrouwen en zich ook al in de vroege kinderjaren kan manifesteren.

Herken je jezelf, je partner of je kind (+16) in deze problematiek en zoek je hulp? Aarzel dan niet om contact met mij op te nemen voor een afspraak.